Zabytki Ziemi Trutnowskiej

Ród Haasów należał w dziewiętnastym stuleciu do grona najznaczniejszych trutnowskich rodzin fabrykanckich. Od czasu osiedlenia się w 1834 roku w Trutnowie, Haasowie zajmowali stary budynek przy dzisiejszej ulicy Palackiego, dziś oznaczony pod numerem 77. Sędziwa siedziba szybko przestała odpowiadać potrzebom oraz wymaganiom rodziny, w związku z czym szybko przystąpiono do budowy po północnej stronie rynku dwupiętrowej, narożnej budowli, tzw. Pałacu Haasa (budynek nr 73), która od 1885 roku do dziś dnia stanowi jedną z dominant urbanistycznych centrum Trutnowa, i jest uważana za obiekt równorzędny, co do wartości architektonicznej, trutnowskiemu ratuszowi staromiejskiemu.

Wcześniej na miejscu rezydencji Haasów stał mniejszy, piętrowy budynek – własność rodu Richterów, w którym mieścił się zajazd „Pod Lwem”. Po katastrofalnym pożarze miasta z 1861 roku, nową ogromną siedzibę wystawił na zgliszczach dawnego zajazdu fabrykant Alois Haase, właściciel trutnowskich przędzalni lnu, które w czasach swojej świetności należały do największych na kontynencie europejskim. Pałac został nazwany od jego nazwiska. Na parterze rezydencji znajdowały się biura firmy Haase, zaś na górnych piętrach mieszkała rodzina fabrykanta. W suterenie umieszczono magazyny, kotłownię, podręczny warsztat i powozownię, do której wjeżdżało się przez szeroką bramę od strony ulicy Horská. Nad nią umieszczono oszkloną oranżerię, powstałą w wyniku zabudowania podwórka. Z czasem ten niezwykły zimowy ogród zastąpiono dwoma dodatkowymi piętrami z kolejnymi pomieszczeniami. W połączonym z pałacem sąsiednim budynku (nr 74) znajdowały się mieszkania dla służby. O tym, jak wielką estymą cieszył się ród trutnowskich fabrykantów świadczy fakt, że 2 listopada 1866 roku, podczas wizyty w Trutnowie zamieszkał u nich (jeszcze w starej siedzibie) sam austriacki cesarz, Franciszek Józef I. Odwiedził wówczas rannych oficerów zakwaterowanych na drugim piętrze domu Haasów, a także był gościem honorowym uroczystego przyjęcia. Podczas reprezentacyjnego bankietu osobiście wyróżnił kilka osób, szczególnie zasłużonych w walce i opiece nad rannymi.

W 1885 roku nastąpiła wielka przebudowa pałacu Haasa, która nadała mu ostateczny, znany do dziś wygląd. Z pierwotnego neorenesansowego kostiumu architektonicznego projektu Stefana Novotnego, do czasów współczesnych zachowała się jedynie część wschodnia - od strony ulicy Horská. Fasada budynku została oszpecona w wyniku nieumiejętnej renowacji przeprowadzonej na początku lat czterdziestych XX wieku. Znajdujące się na pierwszym piętrze pałacu Haasa, zachowane do dnia dzisiejszego typowe dla bogatych siedzib fabrykanckich pełne przepychu zabytkowe pomieszczenia reprezentacyjne, zachwycają kasetonowymi stropami oraz bogatą dekoracją stiukową i malarską. W latach 1945–1957 budynek pałacu wykorzystywano na potrzeby Rady Narodowej i Biblioteki Miejskiej. W połowie lat sześćdziesiątych w piwnicach pałacu wybudowano - dziś już zlikwidowany - schron obrony cywilnej. Od 1957 roku Pałac Haasa jest siedzibą podstawowej szkoły artystycznej, założonej w Trutnowie już w 1945 roku. W latach 2017 i 2018 przeprowadzono kompletną wymianę pokrycia dachu i więźby na tym ważnym trutnowskim budynku. Ostatnim większym remontem przeszło w 2019 roku centrum informacji turystycznej, znajdujące się w dolnej części Starego Ratusza.